Wielka Szpera

„Wielka Szpera” jest tekstem porażającym, stanowiącym wielkie wyzwanie dla Teatru. Przed reżyserem staje bowiem karkołomne zadanie znalezienia właściwej „sceniczności” dla tekstu o zagładzie.

Dokumentalny materiał, „udialogowany” przez scenarzystę, zakłada poprowadzenie narracji przez trzy męskie postacie.

Czy mają to być strażnicy z getta jako świadkowie wydarzeń, czy ponadczasowi opisywacze dziejów?

Czy powinniśmy przyjąć oratoryjną formę dla opowieści o początku i końcu wybranego przez Boga narodu, czy próbować „uteatralniać” rzecz która wymaga prawdy, prostoty środków wyrazowych i niezwykłej głębi przeżycia aktorskiego.

Prawda aktorów będzie bowiem prawdą tekstu, oni mają ten zapis okrucieństwa wieku XX uwiarygodnić dla nas, w wieku XXI.

Mają też sprawić że odczujemy, a nie tylko zrozumiemy, gehennę ludzi skazanych na zagładę i świadomych tego. Jak można mówić dzisiaj o zagładzie własnych dzieci, a przecież wszystkie dzieci są naszymi, jak można mówić o zagładzie niewinnych ludzi, a jaka wina wywołuje tak nieludzka karę?

To jest tragedia na miarę Ajschylosa. A jak należy „zagrać’, ukazać, przeżyć taką tragedię na scenie?

Pracując nad tym spektaklem odpowiemy sobie razem z bardzo dobrymi aktorami z różnych pokoleń, na te pytania.

Zbudujemy rzeczywistość sceniczną która będzie pozwalała również zrozumieć mechanizm każdej zagłady, każdego systemowego mordowania ludzi.

I każdy z widzów we własnym sumieniu pochyli się nad tragedią niewinnych mając świadomość, że tak mógłby wyglądać i jego koniec gdyby znalazł się w tamtym czasie i tamtym miejscu.

Ten spektakl będzie lekcją dla nas wszystkich tej prostej prawdy, że każdy drugi człowiek żyje i umiera także w nas samych, i to nas wzbogaca o jego radość, cierpienie, ból i przerażenie, których doświadcza.

To przecież spektakl o nas, nie o innych, drugich. Obok porażającego zapisu z okrutnej epoki użyjemy w scenicznym przekazie poezji która powstawała jako jej świadectwo, użyjemy tytułowej pieśni aby oddać cześć tym, którzy pozostają w naszej Pamięci.

Będzie to spektakl skromny, ale o wielkim ciężarze gatunkowym, bardzo trudny w realizacji, ale gdybyśmy unikali takich wyzwań Sztuka by się nas wstydziła.

To jest Świadectwo czasów i pewna droga dla nas ludzi Teatru dzisiaj do przebycia.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
5 września 1942 roku Niemcy rozpoczęli w Litzmannstadt Getto masowe wywożenie do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Akcja nazwana Wielką Szperą (Allgemeine Gehsperre) objęła wszystkich nieprzydatnych do pracy – dzieci poniżej 10. roku życia, osoby starsze i chore. Szacuje się, że życie straciło wówczas od 15 do 20 tys. Żydów. W tym roku przypada 75 rocznica Wielkiej Szpery.

Próba Spektaklu "Wielka Szpera". Zdjęcia: Jarosław Papis